Škampi i kozice manji su rođaci jastoga, vrlo popularni i široko rasprostranjeni, a pripremaju se na razne načine – na buzaru, na gradele ili u rižotu. Mnogi ih obožavaju jesti, ali često zapravo nisu sigurni jedu li prave škampe ili kozice!
Kada su u ljušturi, škampi i kozice vrlo su slični. Međutim, škampi su račići narančasto-ružičaste boje koje krase karakteristično duga i tanka kliješta te duge noge. Njihov rep sastoji se od povezanih kolutića u nizu, a svaki kolutić na bočnim stranama ima špičasti završetak, dok se na kraju repa nalazi nešto slično maloj peraji, nalik lepezi.
Kod škampa se kao delikatesa najviše cijeni donji dio trupa. Njegov ukusan i blago sladunjav okus ovisi o temperaturi vode u kojoj je račić živio, jer što je voda hladnija, to je meso ukusnije.
Za razliku od škampa, kozice su račići bez kliješta obično svijetlo crvenkaste boje ili boje breskve koje često zovu i gamberima. Postoji još dvije veličine kozica: gamberelli ili ružičaste kozice delikatesnog okusa (u kombinaciji prženih plodova mora) i gamberi rossi izrazito crvene boje i jakog okusa. Kozice imaju vrlo kratke noge, slabiju i mekšu ljusku te uži rep od škampa.
Bez obzira na veličinu, sve vrste kozica mogu se kuhati kratko u kipućoj slanoj vodi, a najbolje ih je kuhati u morskoj vodi dok ne dobiju nježnu ružičastu boju. Male se kozice kuhaju 1-2 minute, a one velike do 5 minuta.