Asorbirajuća svojstva aktivnog ugljena skupljaju toksine i imaju širok raspon ljekovitih i kozmetičkih namjena, iako ništa nije znanstveno potkrijepljeno...
Aktivni ugljen crni prah bez mirisa. Prekomjerno zagrijavanje
prirodnih izvora ugljika, kao što je drvo, proizvodi aktivni
ugljen. Crni prah zaustavlja toksine da se apsorbiraju u želucu
tako da se vežu za njega. Tijelo ne može apsorbirati ugljen, pa
toksini koji se vežu na ugljen odlaze van u izmetu.
Što je aktivni ugljen?
Aktivni ugljen nije ista tvar koja se nalazi u ugljenu za
paljenje ili pregorjelim dijelovima hrane. Proizvodnja
aktivnog ugljena čini ga izrazito adsorbentom (tvar na čiju se
površinu adsorbira neka tvar), omogućujući mu da se veže na
molekule, ione ili atome. Na taj načinih uklanja iz
otopljenih supstanci.
Izrada aktivnog ugljena uključuje zagrijavanje materijala bogatih
ugljikom, poput drva, treseta, piljevine, do vrlo visokih
temperatura. Ovaj proces ‘aktivacije’ uklanja ugljen prethodno
apsorbiranih molekula i ponovno oslobađa vezivna mjesta. Ovaj
proces također smanjuje veličinu pore u ugljenu i čini više rupa
u svakoj molekuli, dakle, povećava ukupnu površinu. Kao rezultat
toga, jedna žličica puna aktivnog ugljena ima više ‘površine’ od
nogometnog igrališta.
Za što se sve koristi aktivni ugljen?
Aktivni ugljen je u većini zemalaja odobren za hitno
liječenje predoziranja ili otrovanja. No, zbog svojih snažnih
svojstava čišćenja toksina, neki zagovornici predložili su
aktivni ugljen kao tretman za sve više stanja.
Nema dovoljno uvjerljivih, velikih istraživanja kako bi se
utvrdilo koje su prednosti aktivnog ugljena. Nekoliko
upotreba aktivnog ugljena uključuje sljedeće:
1. Zdravlje bubrega
Aktivni ugljen može biti u mogućnosti pomoći funkciji bubrega
filtriranjem neprobavljenih toksina i lijekova. Čini se da je
aktivni ugljen posebno učinkovit u uklanjanju toksina izvedenih
iz uree, glavnog nusprodukta probave proteina.
Potrebno je više istraživanja, no neke studije o životinjama
pokazuju da aktivni ugljen može pomoći u poboljšanju funkcije
bubrega i smanjenju gastrointestinalnih oštećenja i upale kod
osoba s kroničnom bubrežnom bolesti.
2. Intestinalni (crijevni) plin
Smatra se da prah aktivnog ugljena može poremetiti plinove
crijeva, iako istraživači i dalje ne razumiju kako. Tekućine i
plinovi uhvaćeni u crijevu lako prolaze kroz milijune sitnih rupa
u aktivnom ugljenu, a taj proces ih može
neutralizirati.
3. Filtriranje vode
Ljudi su dugo koristili aktivni ugljen kao prirodni filtar za
vodu. Kao i kod crijeva i želuca, aktivni ugljen može uzajamno
djelovati apsorbirajući niz toksina, lijekova, virusa, bakterija,
gljivica i kemikalija pronađenih u vodi.
U komercijalnim okruženjima, kao što su centri za gospodarenje
otpadom, često se koriste granule aktivnog ugljena za jedan dio
procesa filtriranja. Deseci proizvoda za filtriranje
vode dizajnirani za kućnu uporabu,
koriste spremnike za ugljen za pročišćavanje vode od toksina
i nečistoća.
Studija iz 2015. pokazala je da su sustavi filtriranja vode
koji su koristili ugljik uklonili čak 100 posto fluorida u 32
nefiltrirana uzorka vode nakon 6 mjeseci instalacije.
4. Proljev
S obzirom na njegovu upotrebu kao gastrointestinalni apsorber u
predoziranju i otrovanju, neki ljudi misle da je aktivni ugljen
tretman za proljev. U pregledu nedavnih istraživanja o
korištenju aktivnog ugljena iz 2017, znanstvenici su zaključili
da bi mogao biti u mogućnosti spriječiti bakterije i lijekove
koji mogu prouzročiti da se proljev apsorbira u tijelo tako da ih
zarobljuje na svojoj poroznoj, teksturiranoj površini.
Iako ga smatraju prikladnim tretmanom za proljev,
istraživači su također istaknuli da aktivni ugljen ima nekoliko
nuspojava, osobito ako se korisit s uobičajenim
lijekovima protiv proljeva.
5. Izbjeljivanje zubi i
oralno zdravlje
Dosta proizvoda za izbjeljivanje zubi sadrže aktivni ugljen.
Mnogi proizvodi za oralno zdravlje koji sadrže aktivni ugljen
tvrde da imaju različite i svojstva:
antivirusni
antibakterijski
antifungalni
Nema značajnih istraživanja koji potvrđuju prednosti
njegove uporabe za izbjeljivanje zubiju ili oralnog
zdravlja.
6. Njega kože
Aktivni ugljen navodno može pomoći da se mikročestice, poput
prljavštine, prašine, kemikalija, toksina i bakterija, povuku na
površinu kože kako bi ih lakše uklonili.
7. Dezodoransi
Razni dezodoransi s aktivnim ugljenom su široko
dostupni. Drveni ugljen može apsorbirati mirise i štetne plinove.
Također se govori da aktivni ugljen može apsorbirati višak vlage
i kontrolirati razinu vlažnosti na mikro razini.
8. Kožne infekcije
Širom svijeta, mnogi različiti praktičari tradicionalne medicine
koriste aktivni prah od ugljena od kokosovih školjaka za
liječenje infekcija kože. Aktivni ugljen može imati
antibakterijski učinak apsorpcijom štetnih mikroba iz rana.